Impact van de imprevisieleer op de bouwmarkt
In 2022 werd de bouwsector geconfronteerd met ongeziene prijsstijgingen op de markt van de bouwmaterialen. Grondstoffen zoals hout, metaal en MDI werden steeds schaarser, terwijl de vraag toenam. Het logisch gevolg was een tekort aan bouwmaterialen en forse prijsstijgingen. Fabrikanten en groothandelaars rekenden die prijsstijgingen integraal door, waardoor aannemers onder druk kwamen te staan.
De aanzienlijk langere leveringstermijnen zorgden ervoor dat werken niet tijdig konden worden uitgevoerd. Bouwondernemingen kwamen in moeilijkheden om de contractueel vastgelegde uitvoeringstermijnen te behalen en moesten steeds overmacht bewijzen om de uitvoeringstermijn te verlengen. Sinds de invoering van de imprevisieleer voorzien aannemers de imprevisieclausule in hun overeenkomsten. Wat houdt dit concreet in voor de eigenaar-bouwheer?
Wat is imprevisieleer?
Sinds 1 januari 2023 kan iedere partij, die een contract sluit, aan de andere partij vragen om dit contract te heronderhandelen indien er onvoorziene omstandigheden zouden plaatsvinden, onder voorwaarde dat:
1° een verandering van omstandigheden de uitvoering van het contract buitensporig bezwarend maakt, zodanig dat de uitvoering ervan redelijkerwijze niet langer kan worden geëist;
2° die verandering onvoorzienbaar was bij de contractsluiting;
3° die verandering ontoerekenbaar is aan de schuldenaar;
4° de schuldenaar dit risico niet voor zijn rekening heeft genomen;
5° de wet noch het contract die mogelijkheid uitsluiten.
Het is wel mogelijk om deze heronderhandelingsverplichting contractueel uit te sluiten.
Ruimer dan overmacht
Het is belangrijk om imprevisieleer te onderscheiden van overmacht. Bij overmacht is er sprake van omstandigheden die het de partij onmogelijk maken om zijn/haar verbintenissen uit te voeren. Bij imprevisieleer is het voldoende dat de gewijzigde omstandigheden leiden tot aanzienlijke moeilijkheden voor de partij bij het nakomen van zijn/haar verbintenissen. De imprevisieleer is dus ruimer dan overmacht.
Aannemingsgeschillen: beter voorkomen dan genezen
Zowel voor de bouwonderneming als voor de opdrachtgever zijn aannemingsgeschillen niet gewenst. Aan de hand van sluitende overeenkomsten zijn discussies hierover nochtans eenvoudig te vermijden.
Na de afsluiting van de overeenkomsten is het eveneens van belang om tijdig en transparant te communiceren door de aannemer. Een voorafgaande melding van vertragingen of prijsstijgingen verdient vanuit commercieel en juridisch oogpunt alvast de voorkeur.
Bron: CIB
