Resultaten woonsurvey
Om de 5 jaar organiseert de Vlaamse overheid via het Steunpunt Wonen een grootschalige Woonsurvey. Dat is een bevraging bij 5.000 huishoudens naar hun woonsituatie. De resultaten zijn bijzonder belangrijk. Het is de basis waarop het beleid wordt vormgegeven. Afgelopen donderdag werden op een studiedag de bevindingen uit de nieuwe Woonsurvey voorgesteld.
We delen de vier kernreflecties, die essentieel zijn om de resultaten van de Woonsurvey correct te duiden:
1. Stabiliteit in verandering
Hoewel de woningmarkt de afgelopen jaren te maken kreeg met sterke rente-evoluties, nieuwbouwcrisis, beleidswijzigingen en de coronapandemie, blijven de meeste indicatoren opvallend stabiel: het eigenaarschap blijft boven 70%, de mediaanleeftijd voor eerste aankoop wijzigt nauwelijks en de woningkwaliteit blijft ongeveer status quo.
Toch is deze stabiliteit verraderlijk. Onder de oppervlakte is er veel beweging.
De Woonsurvey toont geen signalen van acute woonnood maar dat komt omdat ze vooral bewoners bevraagt, niet wie wanhopig zoekt. Daardoor blijven belangrijke noden, zoals die op de huurmarkt, deels onzichtbaar.
2. Dynamische in plaats van statische markt
Woonbeleid vertrekt te vaak vanuit het idee van een statische markt, met focus op zittende bewoners. Nochtans vindt de grootste renovatiedynamiek plaats bij eigendomsoverdracht of projectontwikkeling.
De Woonsurvey toont net het belang van marktbewegingen aan: zo verbeteren de cijfers over de huurmarkt dankzij instroom van recent gebouwde huurappartementen.
Een gezonde woningmarkt vraagt dus vooral voldoende aanbod, beweging én doorstroming.
3. Verappartementisering: uitdaging voor mede-eigendom
De shift richting meergezinswoningen is duidelijk. Maar die groei vraagt ook meer bewustzijn rond de total cost of ownership: niet enkel de kost van het appartement zelf telt, maar ook die van het gebouw.
Zowel beleidsmakers als mede-eigenaars moeten investeren in reservekapitaal, degelijk onderhoud en transparantie.
4. Investeringsperspectief: dalende bereidheid
De Woonsurvey toont een afname van de investeringsbereidheid bij particuliere verhuurders, die nochtans het overgrote deel van de huurmarkt vormen. Slechts 12% plant nog bijkomende investeringen.
Dit is zorgwekkend, want net deze groep is cruciaal voor het aanbod op de private huurmarkt. De combinatie van stijgende rente, strengere regelgeving en economische onzekerheid vraagt dringend aandacht van het beleid.
Conclusie
De Woonsurvey biedt waardevolle inzichten, maar laat tegelijk veel onzichtbaar. Ze mag dan ook geen aanleiding geven tot zelfgenoegzaamheid. Integendeel: de noden blijven groot, en het beleid moet ambitieus blijven om werk te maken van een dynamische, betaalbare en kwalitatieve woningmarkt.
Bron: CIB
